altynsarin
amangeldy
auliekol
denisov
jangeldin
jitiqara
qamysty
qarabalyq1
qarasu
mailin
mendiqara
miras
naurzum
sarykol
tobyl
uzynkol
fedorov
arqalyq
lisakov
rudny
Bizdiń MindetimizOrtalyq tỳralyQostanaı oblysynyń Halyqtyq (Úlgili) ujymdaryQostanai oblysynyń MÚ saittarySuhbatFoto men beine galereiasy«Shabyt qanatynda» jýrnalyQostanaı obl.metsenattar klýbynyń laýreattaryBiz BAQ-taSuraq-jaýap
QOSTANAI OBLYSYNYŃMÁDENIET ÚILERINIŃAQPARATTYQ PORTALY
Qostanaı oblysy ákimdiginiń mádenıet basqarmasynyń
№1 Qazaqstanda
DK nusqasy
«Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» айдары: Жантөре «Шалқыма» - орындаған Рысбай Ғабдиев
01.06.2021
1365
0


 
Жантөре «Шалқыма»

 
Ертеде, ел Жайық өзенінің күншығыс бетін қыста қоныс етсе, күн батыс бетін жаз жайлауы етіп пайдаланған кездері де болған. Осындай бір жылдары көктем ерте шығып, мыңғыраған төрт түлік малмен, қаптаған қалың ел жылдағы әдетінше Жайықтан өтіп жатады. 
 
Көктемде ауылға жан бітіп, жарқын – жарқын әзіл сөздер айтылып, қыз-келіншектердің сыңғырлаған әдемі күлкісі дала қызығына айналады. Ұлы дүрбелең. Айнала жасыл желек, көк майса шалғын шөп мазаңды алып, делебеңді қоздырады. Біреуді-біреу аңсап іздегендей күй сезімге түсесің. Мұндайды суреттеуге тек ақынның ғана сезімтал жүрегі, күйшінің күмбірлеген күйінің ғана құдыреті жетеді.
Қора, қора, қой жатыр.
Қарын, қарын, май жатыр.
Түйе, түйе, жүк жатыр.
 Аулы, ауыл, ел жатыр.
-десе ақындар, күйшілер небір әдемі күйлерді домбыраның көмейінен төгілткен.
 
Дәл осындай бір жылдары Жантөренің ауылы да көктемде Жайықтан өтіп, келесі жақтағы беткейге қонып жатады. Сол кездегі әдет-салт бойынша елдің игі-жақсылары бас қосып, Жайықтың арғы бетіне елден бұрынырақ шығып қарап тұратын. Жантөре де қасына жиналған төре ауылының игі жақсыларымен бірге арғы бетке өтіп алды. Айналасы тегіс көрінетін, биіктеу жар төбенің басына қалы кілемдер мен текеметтерді төсетті де, өзі төңірекке қырағы көзімен көңілі толып қарап тұрады.
 
Жантөре жастайынан өте зерек, сөзге ұста, әрі шешен, он саусағынан күй төгілген ақынжанды адам еді. Көз алдындағы көктемгі даланың ғажайып осындай көрінісі көңіл күйін тасытса керек. Төре жанында тұрған қаптаулы қарағай домбырасын қолына алып беті-жүзі алабұртып, бір керемет сазды әуенді құйқылжыта төгілтті дейді. Бұрын соңды мұндай сазды естімеген ағайындары, қасындағы ел жақсылары, домбыраның үніне елтіп, берілген күйі тым-тырыс отыр. 
 
Бір кезде Төре күйін бітіріп, домбыраны қасында жатқан көпшілікке сүйей салды. Басын көтеріп жан-жағына жалт қарады. Айнала үнсіз. Қапелімде не болып қалғанын, алғашқы сәтте төренің өзі де түсінбей қалды. «Бұлары несі» деп ойлады сезіктеніп. Бір кезде көптің ішінен бір ағайыны: «Төре, жаңағы күйіңіз бұрын соңды біз естімеген, керемет саз болды» дегенде ғана мән-жайды енді түсінген Жантөре: « Е, е, е! Ол мынау төгіліп Жайықтан өтіп жатқан еліме қарап, көңілімнің шалқып кеткені ғой!» деген екен.
 
Сөйтіп, «Шалқыма» күйі Жантөренің кеудесінен қарлығаштың балапанындай ұшып шығып, қазақтың кең даласын аралап кеткен дейді, айтушылар. 
(Күйдін шығу тарихын жазып алған Тмат Мерғалиев.)
Pikirler (0)
Jiberỳ
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
bólimge ótý >>
15.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Қала күнінде қандай жұлдыздар өнер көрсетеді?
15.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev ✅ Құрметті қостанайлықтар және қала қонақтары! Биылғы жылы қала күні баршамыз үшін ерекше болмақ – Қостанай өзінің 145 жылдық мерейтойын атап өтуде! 
13.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 13 шілде күні Приреченка және Окраинка ауылдарының тұрғындары үшін Денисов ауданы Жалтыркөл ауылдық Мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Қостанай облысы әкімінің қаулысымен бекітілген КPI бағдарламасын жүзеге асыру аясында «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарлама көрсетті.
11.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev  ✅ Биыл Қостанайда миллионға жуық түрлі біржылдық гүлдер отырғызылды. Өткен жылмен салыстырғанда отырғызылған тамырлар саны 100 мыңға көбейді
11.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 10 шілде күні Қырым мәдени-демалыс орталығының шығармашылық ұжымы Қостанай облысының әкімі бекіткен КРІ бағдарламасын іске асыру шеңберінде Архангельск ауылдық клубында Архангельск ауылының тұрғындары үшін «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарламасымен өнер көрсетті.
10.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 5 шілде күні Қарағанды қаласы Сәкен Сейфуллин драма театрында өткен республикалық «Ортеке» этнофестиваліне Қытай, Моңғолия, Астана, Алматы, Қарағанды қалалары мен Ақмола, Алматы, Қызылорда, Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Ұлытау, Жетісу облыстарынан 19 қатысушылардың арасында Қостанай облысы атынан Денисов ауданынан Ғазезов Бекзат Батырболатұлы қатысты. Бекзат Батырболатұлы Ортекеге арналған авторлық күйін орындап өз қолымен жасаған Ортекені ойнатты.
10.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылдың 5-7 шілдесі аралығында Челябі облысы, Пластовский ауданы, Демарино кентінің жанында 30 (отызыншы) мерейтойлық Бүкілресейлік Бажовский фестивалі өтті
09.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TV: Тобыл жағалауында күй күмбірледі
09.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
НК: Қостанайда домбыра күні атап өтілді
08.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Қостанайда күй күмбірледі
08.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @byaidarr Домбыра күні құтты болсын Қостанай🇰🇿🪕
07.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылғы 07 шілдеде қала тұрғындары мен қонақтары үшін жағалауда 310 домбырашының қатысуымен Ұлттық домбыра күніне арналған мерекелік бағдарлама өтті
07.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
НК:#REPOST @nashkostanay Бүгін елімізде Ұлттық домбыра күні
07.07.2024
Денисов дом культуры
Ұлттық домбра күнімен құттықтаймыз!
06.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 6 шілде күні Қамысты ауданының шығармашылық ұжымдары Денисов ауылында «Таза Қазақстан» экологиялық акциясының «Көркейген өңір» марафонын іске асыру аясында «Тұған елім – тұған жерім» концерттік бағдарламасымен өнер көрсету.
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылдың 06 шілдесінде қала тұрғындары мен қонақтары үшін қала орталығында Астана күніне арналған мерекелік бағдарлама өтті
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
ASTANA TV: ҚАНАТ — ӘСЕМ РАЖАНОВТАР «БАҚ ҚҰСЫМ»
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
Ұлттық домбыра күні құтты болсын!
06.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 6 шілде күні Денисовка ауылының орталық алаңында Астана күнін мерекелеу аясында "Менің Астанам" мерекелік бағдарламасы өтті
06.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылғы 6 шілдеде Денисовка ауылында Ұлттық домбыра күніне арналған "Жан серігім домбыра" өңірлік домбырашылар фестивалі өтті, оған Қамысты ауданы мен Жітіқара қаласының қонақтары қатысты!
ÓZGE JAŃALYQTAR
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
QOSTANAI TV: Тобыл жағалауында күй күмбірледі
Автор: Қостанай қ. дом культуры
09.07.2024
Ary qaraı
НК: Қостанайда домбыра күні атап өтілді
Автор: Қостанай қ. дом культуры
09.07.2024
Ary qaraı
QOSTANAI TAŃY: Қостанайда күй күмбірледі
Автор: Қостанай қ. дом культуры
08.07.2024
Ary qaraı
НК:#REPOST @nashkostanay Бүгін елімізде Ұлттық домбыра күні
Автор: Қостанай қ. дом культуры
07.07.2024
Ary qaraı
Ұлттық домбра күнімен құттықтаймыз!
Автор: Денисов дом культуры
07.07.2024
Ary qaraı
ASTANA TV: ҚАНАТ — ӘСЕМ РАЖАНОВТАР «БАҚ ҚҰСЫМ»
Автор: Қостанай қ. дом культуры
06.07.2024
Ary qaraı
Ұлттық домбыра күні құтты болсын!
Автор: Қостанай қ. дом культуры
06.07.2024
Ary qaraı
Baılanys aqparattary:
Qostanaı oblysy ákimdigi mádenıet basqarmasynyń "Oblystyq qórkemónerpazdardyń halyq shyǵarmashylyǵy men kınobeıneqor ortalyǵy" KMQK
Zańdy mekenjaıy:
110000, Qazaqstan Respýblıkasy, Qostanaı q.,
Lermontov kόshesi, 15
Rekvızıtter:
BSN 990340002744
JSK KZ8594807KZT22031664
«Eỳraziialyq bank» AQ
BSK EURIKZKA
Telefony:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Kirý