altynsarin
amangeldy
auliekol
denisov
jangeldin
jitiqara
qamysty
qarabalyq1
qarasu
mailin
mendiqara
miras
naurzum
sarykol
tobyl
uzunkol
fedorov
arqalyq
lisakov
rudny
Bizdiń MindetimizOrtalyq tỳralyQostanaı oblysynyń Halyqtyq (Úlgili) ujymdaryQostanai oblysynyń MÚ saittarySuhbatFoto men beine galereiasy«Shabyt qanatynda» jýrnalyQostanaı obl.metsenattar klýbynyń laýreattaryBiz BAQ-taSuraq-jaýap
QOSTANAI OBLYSYNYŃMÁDENIET ÚILERINIŃAQPARATTYQ PORTALY
Qostanaı oblysy ákimdiginiń mádenıet basqarmasynyń
№1 Qazaqstanda
DK nusqasy
«Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» айдары: Жантөре «Шалқыма» - орындаған Рысбай Ғабдиев
01.06.2021
1583
0


 
Жантөре «Шалқыма»

 
Ертеде, ел Жайық өзенінің күншығыс бетін қыста қоныс етсе, күн батыс бетін жаз жайлауы етіп пайдаланған кездері де болған. Осындай бір жылдары көктем ерте шығып, мыңғыраған төрт түлік малмен, қаптаған қалың ел жылдағы әдетінше Жайықтан өтіп жатады. 
 
Көктемде ауылға жан бітіп, жарқын – жарқын әзіл сөздер айтылып, қыз-келіншектердің сыңғырлаған әдемі күлкісі дала қызығына айналады. Ұлы дүрбелең. Айнала жасыл желек, көк майса шалғын шөп мазаңды алып, делебеңді қоздырады. Біреуді-біреу аңсап іздегендей күй сезімге түсесің. Мұндайды суреттеуге тек ақынның ғана сезімтал жүрегі, күйшінің күмбірлеген күйінің ғана құдыреті жетеді.
Қора, қора, қой жатыр.
Қарын, қарын, май жатыр.
Түйе, түйе, жүк жатыр.
 Аулы, ауыл, ел жатыр.
-десе ақындар, күйшілер небір әдемі күйлерді домбыраның көмейінен төгілткен.
 
Дәл осындай бір жылдары Жантөренің ауылы да көктемде Жайықтан өтіп, келесі жақтағы беткейге қонып жатады. Сол кездегі әдет-салт бойынша елдің игі-жақсылары бас қосып, Жайықтың арғы бетіне елден бұрынырақ шығып қарап тұратын. Жантөре де қасына жиналған төре ауылының игі жақсыларымен бірге арғы бетке өтіп алды. Айналасы тегіс көрінетін, биіктеу жар төбенің басына қалы кілемдер мен текеметтерді төсетті де, өзі төңірекке қырағы көзімен көңілі толып қарап тұрады.
 
Жантөре жастайынан өте зерек, сөзге ұста, әрі шешен, он саусағынан күй төгілген ақынжанды адам еді. Көз алдындағы көктемгі даланың ғажайып осындай көрінісі көңіл күйін тасытса керек. Төре жанында тұрған қаптаулы қарағай домбырасын қолына алып беті-жүзі алабұртып, бір керемет сазды әуенді құйқылжыта төгілтті дейді. Бұрын соңды мұндай сазды естімеген ағайындары, қасындағы ел жақсылары, домбыраның үніне елтіп, берілген күйі тым-тырыс отыр. 
 
Бір кезде Төре күйін бітіріп, домбыраны қасында жатқан көпшілікке сүйей салды. Басын көтеріп жан-жағына жалт қарады. Айнала үнсіз. Қапелімде не болып қалғанын, алғашқы сәтте төренің өзі де түсінбей қалды. «Бұлары несі» деп ойлады сезіктеніп. Бір кезде көптің ішінен бір ағайыны: «Төре, жаңағы күйіңіз бұрын соңды біз естімеген, керемет саз болды» дегенде ғана мән-жайды енді түсінген Жантөре: « Е, е, е! Ол мынау төгіліп Жайықтан өтіп жатқан еліме қарап, көңілімнің шалқып кеткені ғой!» деген екен.
 
Сөйтіп, «Шалқыма» күйі Жантөренің кеудесінен қарлығаштың балапанындай ұшып шығып, қазақтың кең даласын аралап кеткен дейді, айтушылар. 
(Күйдін шығу тарихын жазып алған Тмат Мерғалиев.)
Pikirler (0)
Jiberỳ
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
bólimge ótý >>
21.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
Video by @amangeldytelmanov
21.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
21 желтоқсанда мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған «Тілектерді орындау автобусы» атты жаңа жылдық қайырымдылық бағдарламасы өтті
20.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 20 желтоқсан күні Денисов аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Свердлов жалпы білім беретін мектебінде «Мәдени мұра» концерттік бағдарламасымен өнер көрсетті
20.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 20 желтоқсан күні Денисов аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Әйет жалпы білім беретін мектебінде «Мәдени мұра» концерттік бағдарламасымен өнер көрсетті
20.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
ALAU TV: Қостанай қаласында жылдың үздік спортшылары ұлықталды
19.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 19 желтоқсан күні Денисов аудандық мәдениет үйінде ақын Фариза Оңғарсынованың туғанына 85 жыл толуына орай «Қазақ поэзиясының жаны» атты мәнерлеп оқу байқауы өтті
19.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 19 желтоқсан күні Заәйет ауылында тұрғындардың табиғи газға қол жеткізуін қамтамасыз ететін газ құбырының салтанатты ашылуы өтті. Жаңа инфрақұрылым нысаны үйлерді жайлы жылытуды және энергия шығындарын азайтуды қамтамасыз ете отырып, жергілікті халықтың өмір сүру сапасын едәуір жақсартады
18.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev ✅ Бүгін біз 2024 жылы республикалық және халықаралық жарыстардың жеңімпаздары мен жүлдегерлері атанған Қостанай қаласының үздік спортшыларына құрмет көрсеттік
15.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
#туғанжер #Меніңелімментуым #Менің_елім_мен_туым
15.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік Күні құтты болсын! 
14.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @culture_qostanai Тобыл-Торғай төрінде тақ-тақ ақын Нұржан Наушабайұлы атындағы «Арқада Наушабайдың Нұржаны өткен» республикалық жыршы-термешілер, дәстүрлі ән фестивалі жоғары деңгейде өтті
13.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 13 желтоқсан күні Денисов аудандық мәдениет үйінде 1986 жылғы желтоқсан оқиғасының құрбандарын еске алу күніне орай «Тәуелсіздік таңы» атты тақырыптық бағдарлама өтті
13.12.2024
Б. Майлин дом культуры
Тәуелсіздік күніне орай
11.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 11 Желтоқсан күні «Таза Казахстан» республикалық экологиялық акциясы аясында Денисов аудандық мәдениет үйінің қызметкерлері аудандық мәдениет үйінің іргелес аумағын тазартты.
11.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
Қостанайда тақ-тақ ақын Нұржан Наушабайұлына арналған «Арқада Наушабайдың Нұржаны өткен» атты республикалық жыршы-термешілердің фестивалі өтеді
10.12.2024
Қостанай қ. дом культуры
«JAS star.kst» қалалық шығармашылық конкурс өткізу туралы ЕРЕЖЕ
09.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 6 желтоқсан күні Денисов аудандық мәдениет үйінде «Зорлық-зомбылыққа қарсы 16 күн» акциясы аясында "Мир в семье"атты дөңгелек үстелі өтті
08.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 8 желтоқсан күні Денисов аудандық Мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық бағдарламасын іске асыру шеңберінде Окраинка ауылының тұрғындарына «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарламасын ұсынды.
08.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 8 желтоқсан күні Денисов аудандық Мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық бағдарламасын іске асыру шеңберінде Комаровка ауылының тұрғындарына «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарламасын ұсынды.
08.12.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 8 желтоқсан күні Денисов аудандық Мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық бағдарламасын іске асыру шеңберінде Приреченка ауылының тұрғындарына «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарламасын ұсынды.
ÓZGE JAŃALYQTAR
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
Video by @amangeldytelmanov
Автор: Қостанай қ. дом культуры
21.12.2024
Ary qaraı
#туғанжер #Меніңелімментуым #Менің_елім_мен_туым
Автор: Қостанай қ. дом культуры
15.12.2024
Ary qaraı
Тәуелсіздік күніне орай
Автор: Б. Майлин дом культуры
13.12.2024
Ary qaraı
Baılanys aqparattary:
Qostanaı oblysy ákimdigi mádenıet basqarmasynyń "Oblystyq qórkemónerpazdardyń halyq shyǵarmashylyǵy men kınobeıneqor ortalyǵy" KMQK
Zańdy mekenjaıy:
110000, Qazaqstan Respýblıkasy, Qostanaı q.,
Lermontov kόshesi, 15
Rekvızıtter:
BSN 990340002744
JSK KZ8594807KZT22031664
«Eỳraziialyq bank» AQ
BSK EURIKZKA
Telefony:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Kirý