Міржақып Дулатұлы қазақ педагогикасында алғаш рет қазақ оқушыларының гигиена мен әдеп, мінез-құлықтары жөніндегі шарттарды жазды. Өзінің «Қирағат» атты оқулығының «Денсаулық жайынан» атты тарауы осы мәселелерге арналған.
1914 жылы «Қирағат» оқулығы екінші рет басылып шықты. Академиялық орталықтың қазақ тілінде шығарылған оқулықтарының ішінде Міржақып Дулатұлының «Қазақ тарихы» оқулығы жарық көрді.
Міржақып Дулатұлы өзінің оқулықтарымен, ғылыми еңбектерімен қазақ педагогика ғылымының дамуына елеулі үлес қосты.
Ақын «Зар заман» өлеңінде ел тағдыры, ынтымақ-береке ел бастайтын ерлерге зор сын екенін айта келе, ұлт болашағы үшін өз алаңдаушылығын білдіріп, барлық саналы азаматтарға ел ертеңіне бейқам қарамай, бірлікке, жақсылыққа ұмтылыңдар деп үндеу жасағандай.
ЗАР ЗАМАН
Кез болған соң кер заман біздің баққа,
Жау жарағын асырып, міндік атқа.
Ел бастайтын ерлерге бұл бір зор сын,
Жаңа талап, жас ұлан, қарап жатпа.
Заман-ай?
Қайырмасы:
Азаматы алаштың
Аттанатын күн туды.
Тұлпар мініп, ту ұстап,
Баптанатын күн туды.
Ел бастайтын қайдасың, көсемдерім?
Сөз бастайтын қайдасың, шешендерім?
Тәуекелге бел байлап, бастап топты
Тигізбесін жұртқа жау кеселдерін.
Заман-ай!
Қайырмасы:
Бай, кайдасың, ортаға малыңды сал,
Азды-көпті аямай барыңды сал.
Жаны тәтті жақсылар, қайдасыңдар?
Мұсылманның жолына жаныңды сал.
Заман-ай!
Қайырмасы:
Ел қорғайтын қайдасың, батырларым?
Өлең, күйдің шебері ақындарым?
Азаматтың міндеті елді қорғау,
Төнгелі тұр басына күшті толғау.
Заман-ай!
