culture_altynsarin
culture_amangeldy
culture_auliekol
culture_denisov
culture_jangeldin
culture_jitiqara
culture_qamysty
culture_qarabalyq1
culture_qarasu
culture_mailin
culture_mendiqara
culture_miras
culture_naurzum
culture_sarykol
culture_tobyl
culture_uzynkol
culture_fedorov
culture_arqalyq
culture_lisakov
culture_rudny
Bizdiń MindetimizOrtalyq tỳralyQostanaı oblysynyń Halyqtyq (Úlgili) ujymdaryQostanai oblysynyń MÚ saittarySuhbatFoto men beine galereiasy«Shabyt qanatynda» jýrnalyQostanaı obl.metsenattar klýbynyń laýreattaryBiz BAQ-taSuraq-jaýap
QOSTANAI OBLYSYNYŃMÁDENIET ÚILERINIŃAQPARATTYQ PORTALY
Qostanaı oblysy ákimdiginiń mádenıet basqarmasynyń
№1 Qazaqstanda
«Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» айдары: Абылдың күйі «Абыл» - орындаған Шәміл Әбілтаев
24.05.2021
1588
0

 
Абылдың күйі «Абыл»

 «Абыл» күйі жайлы ел аузындағы аңыз былайша айтылады. Бірде Абыл, «Қарабұғаз» деген жердегі туыстарына қыдырып бара жатады. Жолда қазақтармен көршілес отырған түрікмен ауылының жігіттері кезігеді. Олар, Абылды бас салып, ай-шай жоқ қолын байлап ауылдарына алып кетеді. Мен жай жүрген адаммын десе де тыңдамайды.  Қол-аяғы байлаулы Абылды күйіз үйдің босағасына тастайды да, онымен істері болмай өздерімен өздері болады. 

Бір кезде манағы түрікмендердің ішінде болған жас жігіт қолына дутар алып, түрікмен күйлерін, содан кейін қазақ күйлерін тартады. Айналасындағылар оны қошеметтеп, өнерін мақтан етеді. Сонда жас түрікмен жаңағы тартқан күйі қазақ түрікмен ауылына атағы жайылған Абыл дегеннің күйі екенін, оны өзіне ұстаз санайтынын, көрсе, күй үйренгісі келетінін айтады.

 Сол жерде Абыл отырғандарға қарап қолын босатса, бұл күйді анау түрікмен жігітінен де жақсы тартатынын білдіреді. Түрікмендер Абылды босатып, қолына дутарды ұстатады. Сондағы Абылдың күй тарту шеберлігін А.Жұбанов былайша жазады: «Қазақ күйді жайлап бастады. Күйдің негізі ойын (бірінші тақырып) екінші шекте жүргізіп, үлкен бір оқиға жайын әңгіме ететіндігін баян етті. Бұл ойды көп созбай тұтқын күй аяғын жалғастыра берді. Енді күй адам ойына, естен кетпес із тастаған, жағдайларды тізбек-тізбегімен жүргізіп есім бергендей болды. Шығармадағы  қосалқы әуен (екінші тақырып) алғашқы ойды мақұлдап, қостап әрі өрістетті.

Күйші айтатын ойын қарамақ-қарсы қойылған күштердің шиеленісуі арқылы өрбітті. Күйдің шарықтау шыңында орындаушы дутарды кеудесіне тақап әнін безілдете шығарды. Мұнда домбыра үні шым-шытырық шиеленіс-арпалыс арқылы өмір мен өлім күресін суреттеді. Алғашқыда баяу басталған күй сағаға жеткенде, қолдың қағысы мүлдем өзгеріп, түйдектеліп кетті. 

Аспап тыңдаушысына белгісіз бір құпиясын  ашқандай үрлеп ойнайтын мыс аспаптар үніне ұқсас дыбыс берді. Сол мезетте төменгі шекте ырғағына сызылған қыз әні пайда болды. Ол бұлбұл құстың сайрауындай болып шалқыды. Сонан соң екі дауыс, әрқайсысы өз сипатын жоғалтпай дараланып, екі шекте қосарлана жүріп жатты. Ақыры қыз әні тыныс алды. Дутардың бар пернесіне әрең сиып, толқыған күрес шиеленіс әуені де толастады.  Енді күйші жоғарыдан еппен төмен түскендей жайлап бірінші әуенге ауысты.
  
Көп азап көріп шаршап-шалдыққан адамдай күй баяу үн, жай жүріспен барып аяқталды. Үйдегілер тым-тырыс қатып қалғандай. Жас түрікмен қаншама салқын қалып сақтамақ болғанмен, тұтқұн күйдің әр бөлігіне ауысқан жақтарында, ол тіпті дегбірсізденіп кетті. Ал шал екі күйшіге кезек қарап бір сөз айқысы келгендей оқталып отырды.  Бір кезде жас дутаршы «Сіз Абылдың өзі емессіз бе?» деді. Тұтқын саспай маңдайынан терін сүртіп: жас жігітке жымиа қарап: «Болсақ болармыз» , - дейді.

 
 
Pikirler (0)
Jiberỳ
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
bólimge ótý >>
26.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 24 наурыз күні "Автомобилист" спорт кешенінде жаттықтырушылар Б. К. Дибиров пен Б. Г. Игисеновты еске алуға арналған еркін күрестен турнир өтті.
26.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 23 наурыз күні аудандық Мәдениет үйінің қызметкерлері сенбілікке шықты
25.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
22.03.2024 ж. «Мирас» мәдение сарайының әртістері мен балалар шығармашылық ұжымдарының концерттік бағдарламасы
24.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 21 наурыз күні Денисов ауылының орталық алаңында «Батыр жылы» атағы үшін 4,5,6 тур «БАТЫР ШОУ» байқауы өтті
24.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 20 наурыз күні аудандық мәдениет Үйінің көрермендер залында "БАТЫР ШОУ" байқауы 1,2,3 тур өтті
23.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
22.03.2024 ж. «Золотой фазан» демалыс орталығында «Мирас» мәдениет сарайының әртістерірының концерттік бағдарламасы
22.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
Бүгін, 22 наурыз күні облыс әкімдігінің алаңында Наурыз мейрамына орай "Қош келдің, Әз Наурыз"атты театрландырылған бағдарлама өткізілді
22.03.2024
Б. Майлин дом культуры
Бейімбет Майлин аудан орталығында көктем мен жаңару мерекесі - Наурыз мейрамы аталып өтті.
22.03.2024
Әулиекөл дом культуры
Ұлыстың Ұлы күні Наурыз мейрамы
21.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
Бүгін, 21 наурыз күні, «Мирас» ҚМС 1 филиалының қызметкерлері мен халық шығармашылық ұжымдары «Аэропорт» ША «Керуен» алабында бірлесіп «Наурыз –достық» мерекесі» атты мерекерік концерттік бағдарлама өткізді. Концерттік бағдармаға «Наз» және «Кружева» вокалдық тобы қатысты, жеке әншілер және «Арулар» би тобы қатысты.
21.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 21 наурыз күні Денисов ауылының орталық алаңында «Наурыз тойы мереке, салт-дәстүрім береке» атты мерекелік концерттік бағдарлама өткізілді
20.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
Бүгін, 20 наурыз күні Kostanay plaza" СОО-да "Мирас" ҚМС және медицина қызметкерлері мен бірге Наурыз мейрамына орай мерекелік іс- шара өткізілді
20.03.2024
Әулиекөл дом культуры
Біздің ауыл тұрғындары атты музыкалық қойылым өтті
20.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
19 наурыз. «Kostanay plaza» СОО-да "Наурыз көктем – Қостанай» атты концерттік бағдарламасын "Мирас" ҚМС қызметкерлері "Big band" эстрадалық – джаз оркестрінің және "Мирас" қалалық мәдениет сарайының "Мирас" фольклорлық - этнографиялық ансамблі солистерінің қатысуымен өткізді.
19.03.2024
Б. Майлин дом культуры
Наурыз мейрамына саяхат
19.03.2024
Қостанай қ. дом культуры
19 наурыз күні «MART» СОО-да "Қош келдіңіз, төрлет, Наурыз" атты концерттік бағдарламасы өткізілді
18.03.2024
Б. Майлин дом культуры
Тағы да Жеңіс! Тағы да "Diamonds"!
18.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 16 наурыз күні Некрасовка ауылының тұрғындары үшін «Наурызама» мерекесі аясында "Мәдениет және ұлттық салт – дәстүр күні» атты мерекелік бағдарлама өтті
18.03.2024
Денисов дом культуры
18.03.2024 Работники культуры Денисовского района поздравили казахстанцев с Днем национальной одежды в рамках празднования Наурызнама
17.03.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 16 наурыз күні Денисовка станциясының тұрғындары үшін «Наурызама» мерекесі аясында "Мәдениет және ұлттық салт – дәстүр күні"атты мерекелік бағдарлама өтті
ÓZGE JAŃALYQTAR
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
Ұлыстың Ұлы күні Наурыз мейрамы
Автор: Әулиекөл дом культуры
22.03.2024
Ary qaraı
Наурыз мейрамына саяхат
Автор: Б. Майлин дом культуры
19.03.2024
Ary qaraı
Тағы да Жеңіс! Тағы да "Diamonds"!
Автор: Б. Майлин дом культуры
18.03.2024
Ary qaraı
Baılanys aqparattary:
Qostanaı oblysy ákimdigi mádenıet basqarmasynyń "Oblystyq qórkemónerpazdardyń halyq shyǵarmashylyǵy men kınobeıneqor ortalyǵy" KMQK
Zańdy mekenjaıy:
110000, Qazaqstan Respýblıkasy, Qostanaı q.,
Lermontov kόshesi, 15
Rekvızıtter:
BSN 990340002744
JSK KZ8594807KZT22031664
«Eỳraziialyq bank» AQ
BSK EURIKZKA
Telefony:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Kirý