Біздің МіндетімізОрталық туралыХалықтық (Үлгілі) ұжымдарыҚостанай облысының МҰ сайттарыСұхбатФото мен бейне галереясы«Шабыт қанатында» журналыҚостанай обл.метсенаттар клубының лауреаттарыБіз БАҚ-таСұрақ-жауап
ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫНЫҢМӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢАҚПАРАТТЫҚ ПОРТАЛЫ
Қостанай облысы әкімдігінің мәдениет басқармасының
Русский
№1 Қазақстанда
ДК нұсқасы
«Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» айдары: Абылдың күйі «Абыл» - орындаған Шәміл Әбілтаев
24.05.2021
2643
0

 
Абылдың күйі «Абыл»

 «Абыл» күйі жайлы ел аузындағы аңыз былайша айтылады. Бірде Абыл, «Қарабұғаз» деген жердегі туыстарына қыдырып бара жатады. Жолда қазақтармен көршілес отырған түрікмен ауылының жігіттері кезігеді. Олар, Абылды бас салып, ай-шай жоқ қолын байлап ауылдарына алып кетеді. Мен жай жүрген адаммын десе де тыңдамайды.  Қол-аяғы байлаулы Абылды күйіз үйдің босағасына тастайды да, онымен істері болмай өздерімен өздері болады. 

Бір кезде манағы түрікмендердің ішінде болған жас жігіт қолына дутар алып, түрікмен күйлерін, содан кейін қазақ күйлерін тартады. Айналасындағылар оны қошеметтеп, өнерін мақтан етеді. Сонда жас түрікмен жаңағы тартқан күйі қазақ түрікмен ауылына атағы жайылған Абыл дегеннің күйі екенін, оны өзіне ұстаз санайтынын, көрсе, күй үйренгісі келетінін айтады.

 Сол жерде Абыл отырғандарға қарап қолын босатса, бұл күйді анау түрікмен жігітінен де жақсы тартатынын білдіреді. Түрікмендер Абылды босатып, қолына дутарды ұстатады. Сондағы Абылдың күй тарту шеберлігін А.Жұбанов былайша жазады: «Қазақ күйді жайлап бастады. Күйдің негізі ойын (бірінші тақырып) екінші шекте жүргізіп, үлкен бір оқиға жайын әңгіме ететіндігін баян етті. Бұл ойды көп созбай тұтқын күй аяғын жалғастыра берді. Енді күй адам ойына, естен кетпес із тастаған, жағдайларды тізбек-тізбегімен жүргізіп есім бергендей болды. Шығармадағы  қосалқы әуен (екінші тақырып) алғашқы ойды мақұлдап, қостап әрі өрістетті.

Күйші айтатын ойын қарамақ-қарсы қойылған күштердің шиеленісуі арқылы өрбітті. Күйдің шарықтау шыңында орындаушы дутарды кеудесіне тақап әнін безілдете шығарды. Мұнда домбыра үні шым-шытырық шиеленіс-арпалыс арқылы өмір мен өлім күресін суреттеді. Алғашқыда баяу басталған күй сағаға жеткенде, қолдың қағысы мүлдем өзгеріп, түйдектеліп кетті. 

Аспап тыңдаушысына белгісіз бір құпиясын  ашқандай үрлеп ойнайтын мыс аспаптар үніне ұқсас дыбыс берді. Сол мезетте төменгі шекте ырғағына сызылған қыз әні пайда болды. Ол бұлбұл құстың сайрауындай болып шалқыды. Сонан соң екі дауыс, әрқайсысы өз сипатын жоғалтпай дараланып, екі шекте қосарлана жүріп жатты. Ақыры қыз әні тыныс алды. Дутардың бар пернесіне әрең сиып, толқыған күрес шиеленіс әуені де толастады.  Енді күйші жоғарыдан еппен төмен түскендей жайлап бірінші әуенге ауысты.
  
Көп азап көріп шаршап-шалдыққан адамдай күй баяу үн, жай жүріспен барып аяқталды. Үйдегілер тым-тырыс қатып қалғандай. Жас түрікмен қаншама салқын қалып сақтамақ болғанмен, тұтқұн күйдің әр бөлігіне ауысқан жақтарында, ол тіпті дегбірсізденіп кетті. Ал шал екі күйшіге кезек қарап бір сөз айқысы келгендей оқталып отырды.  Бір кезде жас дутаршы «Сіз Абылдың өзі емессіз бе?» деді. Тұтқын саспай маңдайынан терін сүртіп: жас жігітке жымиа қарап: «Болсақ болармыз» , - дейді.

 
 
ПІКІРЛЕР (0)
ЖІБЕРУ
МӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
Бөлімге өту >>
16.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
2025 жылғы 16 шілдеде KPI бағдарламасын іске асыру шеңберінде және бекітілген жоспарға сәйкес Таранов ауданы, Новоильиновка ауылында концерт өтті
15.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @qumaraqsaqalov Міржақып Дулатовтың 140 жылдығы — елдік деңгейдегі оқиға
11.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 11 шілде күні Жалтыркөл ауылында Денисов аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы жұмысшы мамандықтар жылына арналған «Бірлік болсын әлемде» атты көшпелі концерттік бағдарлама өткізді
11.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 11 шілде күні Архангельск ауылында Денисов аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы жұмысшы мамандықтар жылына арналған «Бірлік болсын әлемде» атты көшпелі концерттік бағдарлама өткізді
10.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 10 шілде күні Денисов ауданының аудандық мәдениет үйі шығармашылық ұжымы Алшан ауылдық мәдениет үйінің парақшасымен бірлесіп, Қостанай облысы әкімінің бекіткен KPI бағдарламасы аясында Қарабатыр ауылында, Қамысты ауданы «Туған елім – туған жерім» атты концерттік бағдарлама ұсынды.
10.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 10 шілде күні Денисов ауданының аудандық мәдениет үйі шығармашылық ұжымы Алшан ауылдық мәдениет үйінің парақшасымен бірлесіп, Қостанай облысы әкімінің бекіткен KPI бағдарламасы аясында Арқа ауылында, Қамысты ауданы «Туған елім – туған жерім» атты концерттік бағдарлама ұсынды.
10.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
Құрметті Сәуле Ирканқызы!  «Мирас» мәдениет сарайының ұжымы Сізді туған күніңізбен құттықтайды! 
10.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 10 шілде күні Алшан ауылдық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Денисов ауданының аудандық мәдениет үйімен бірлесіп, Қостанай облысы әкімінің бекіткен KPI бағдарламасы аясында Жітіқара ауданы, Забеловка ауылында «Туған елім – туған жерім» атты концерттік бағдарлама ұйымдастырды.
06.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @qostanai_tany Қостанай қаласында Ұлттық домбыра күніне арналып мерекелік концерт қойылды.🎶
06.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
Сағат 19: 00-де Қала орталығында Елорда күніне арналған "Астана - Қазақстанның інжу-маржаны" атты салтанатты концерт өтті
06.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
Бүгін сағат 18: 00-де қала орталық сахнасында домбыра күніне арналған "Домбыра-ұлттың рухы"атты концерттік бағдарлама өтті
06.07.2025
Б. Майлин дом культуры
Астана күні мен Ұлттық домбыра күні
06.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
Құрметті Қостанайлықтар! Ұлттық домбыра күні құтты болсын! Әр шаңырақта оның қоңыр үні шалынып, бабалар аманатын еске салып, ұлт рухын асқақтата берсін!
05.07.2025
Б. Майлин дом культуры
Аудандық спартакиада
05.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 5 шілде күні Денисовка ауылының орталық алаңында екі маңызды себеп — Астана күні мен Ұлттық домбыра күнін біріктірген салтанатты іс-шара өтті. 🎶 Әли бұл күні мереке ғана емес, рухани бірліктің, мәдени сабақтастық пен туған жерге деген сүйіспеншіліктің символына айналған "Менің Астанам" концерті шырқалды. ✨Домбыраның үнімен, даланың жүрегінде өткен бейнелер мен болашақ туралы армандар өмірге келді — бұл музыка мен тарих әрқайсымызда өмір сүретінін еске салады.
05.07.2025
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @din_qostanai_gov - 🔥 Адамның тағдырын қалай өзгертуге болады?
04.07.2025
Әулиекөл дом культуры
Астана күні мен Домбыра күніне арналған «Ұлы дала сазы» атты концерттік бағдарлама өтті
04.07.2025
Б. Майлин дом культуры
Астананың туған күніне орай.
03.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 3 шілде күні аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Перелески ауылында Ұлттық домбыра күнін мерекелеу аясында Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 100 жыл толуына, Абай Құнанбаевтың туғанына 180 жыл толуына арналған және «Жерді құрметте, ол егін береді» атты концерттік бағдарлама өткізді
03.07.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 3 шілде күні аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Қырым ауылында Ұлттық домбыра күнін мерекелеу аясында Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 100 жыл толуына, Абай Құнанбаевтың туғанына 180 жыл толуына арналған және «Жерді құрметте, ол егін береді» атты концерттік бағдарлама өткізді
ӨЗГЕ ЖАҢАЛЫҚТАР
МӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
Астана күні мен Ұлттық домбыра күні
Автор: Б. Майлин дом культуры
Аудандық спартакиада
Автор: Б. Майлин дом культуры
Астананың туған күніне орай.
Автор: Б. Майлин дом культуры
Байланыс ақпараттары:
Қостанай облысы әкімдігі Мәдениет басқармасының «Облыстық көркемөнерпаздардың халық шығармашылығы мен кинобейнеқор орталығы» КМҚК
Заңды мекен-жайы:
110000, Қазақстан Республикасы, Қостанай қаласы,
Лермонтов көшесі, 15
Деректемелер:
БСН 990340002744
ЖСК KZ8594807KZT22031664
«Еуразиялық банк» АҚ
БСК EURIKZKA
Байланыс:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Кіру