«Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі» айдары Халық күйі «Ел айырылған» - орындаған Рысбай Ғабдиев
14.04.2021
1841
0
Ақпаратты достарыңызбен сілтеме арқылы бөлісіңіз:
ХАЛЫҚ КҮЙІ «ЕЛ АЙЫРЫЛҒАН»
1723 – жылғы жоңғар шапқыншылығы кезінде болған «Ақтабан шұбырындыда» ел босып, Қаратауды басып бет-бетіне көшкенде халық:
Қаратаудың басынан көш келеді,
Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді.
Туған жерден айырылған жаман екен,
Қара көзден мөлтілдеп жас келеді.
– деп «Елім-ай» әнін шығарғанда халық күйшілері домбыраның көмейінен «Ел айырылған» күйін күңіренткен. Сөйтіп «Ел айырылған» күйі дүниеге осылай келіпті» (Т.Мерғалиев «Домбыра сазы» 1972, 299-бет).
Бұл қасіретті жылдар туралы М.Мағауин: «Аттылы, жаяу шұбырған, аштықтан, аурудан әлсіреген қазақты Бұқар да талайды, Башқұрт пен Еділ қалмақтары да шабады. Алайда, мол қазақ қанша қырылғанымен, әлі де көп еді, қайратты қазақ қанша қалжырағанымен әліде қаhарсыз емес еді. Орта Азияның қазақ өткен аймақтары жұтап, тып-типыл болып қалады, башқұрт кері ысырылады, торғауыт жапырылып, құлауға шақ тұрады», – дейді. («Қазақ тарихының әліппесі,» 97бет).
«Ел айырылған» күйінің саз-сарыны таңғажайып көркем, әрі мұңлы әуен-ырғақтарға құрылған. Бұл күй – толғау күйлер тобына, соның ішінде шер толғау түріне жатады.
