Нұрғиса ДӘУЕШОВ: ҚР МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ 2020 ЖЫЛЫ МӘДЕНИЕТ САЛАСЫНДА АТҚАРЫЛҒАН ЖҰМЫСТАР
Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың тапсырмасы бойынша 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап мәдениет ұйымдары қызметкерлерінің еңбекақылары 50% және 35%-ға көтеріліп, 36,4 мың адамды қамтыды.
Балет артистеріне еңбекақысының 60%-ын құрайтын ай сайынғы арнайы ақшалай төлемдер тағайындалды.
ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасының мәдениет саласындағы стипендиясы 240-тан 660 айлық есептік көрсеткішке өсті. 2020 жылы 75 мәдениет және өнер қайраткерлері, оның ішінде 6 жас маман Мемлекеттік стипендияның лауреаттары атанды.
Мемлекет басшысымен 7 белгілі қайраткерлерге Абай атындағы әдебиет пен өнер саласындағы мемлекеттік сыйлық тағайындалды.
2020 жылдың 21 қаңтар күні «Астана Опера» театрында ұлы Абай Құнанбайұлының мерейтойының ресми салтанатты ашылу рәсімі болып өтті.
Үкімет Қаулысымен 10 тамыз – Абай күні болып жарияланды.
Елімізде және шетелде 20 мыңнан астам іс-шаралар өтті.
Ұлы ақынға елімізде 8 ескерткіш пен 2 бюст орнатылып, шетелде 14 Абай мәдени орталығы ашылды. Дана ойшылымыздың еңбектері 10 шет тіліне аударылып, басылып шықты. Абай атымен Семей қаласының әуежайы, 14 көше мен даңғылдар, 6 білім беру мекемелері аталды, Нұр-Сұлтан қаласында Абай Академиясы ашылды, «Абай» телеарнасы іске қосылды.
Абай шығармалары 8 тілге аударылып толық жинағы басылып шықты. Сонымен қатар, ақын шығармаларының 10 томдығы, 10 томдық «Абайтану», 3 томдық «Абай шығармаларының академиялық толық жинағы», «Абай және қазақ социумы» 4 томы, «Абайдың ғұмырнамасы» 2 томы, «Абай және Алаш сабақтастығы: тарихи-философиялық әдеби-лингвистикалық аспект», «Кешегі өткен би Құнанбай...» және т.б.
Жидебай ауылындағы Абай қыстағында, «Ұлжан-Зере» кесенесінде, Ахмет Риза мешіті мен медресесінде, Бөрілі ауылында орналасқан М. Әуезов музей-үйінде ғылыми-реставрациялық жұмыстар жүргізілді. Абай музей-қорығында музейлендіру жұмыстары жасалынды. Мемлекет басшысының қатысуымен Семей қаласында «Ұлы ақын Абай ұлдарымен» ескерткішінің ашылу салтанаты өтті.
Мәдениет пен өнер ұйымдары ұжымдарын қолдау мақсатында «Рухани қазына – 2020» республикалық байқауы ұйымдастырылды. Жеңімпаздар 50 номинация арқылы анықталды. Әр номинациядағы үздік ұжымға 1 000 000 теңгеге сертификаттар, ал үздік қызметкерлерге 500 000 теңгеден берілді.
Пандемия басталмас бұрын мемлекеттік мәдениет мекемелерімен 500-ден аса іс-шаралар өткізілді, оның ішінде 7 жаңа қойылымдардың премьералары (балет «Бетховен. Бессмертие и любовь», «Гомер», Дон Паскуале).
Ал пандемия кезеңінде 120 млн-нан астам қаралым жинаған 70 мың онлайн іс-шаралар ұйымдастырылды. Қоғам мен мемлекет басшылығы тарапынан ерекше аталып өткен шара - «Карантиндегі жұлдыз» жобасы болды.
«Дон Паскуале», «Корсар», «Дневник Анны Франк», «Аида-Сюита», «Сұлтан Бейбарыс», «Желтораңғы туралы аңыз», «Лонгинг, Инстинкт, Триумф», «Серенада» және т.б. қойылымдардың премьералары өтті.
Әнші Данелия Тулешова танымал америкалық шоу «America Got Talent» лауреаты атанды, Қарақат Башанова «Детское Евровидение – 2020» халықаралық байқауында ІІ орын иеленді, ди-джей Иманбек Зейкенов «Грэмми» премиясына ұсынылды, Ақан Сатаевтың «Томирис» фильмі Париждағы L'Étrange Festival фестивалінде бас сыйлықты жеңіп алды, Nomad Stants халықаралық каскадерлік тобы АҚШ Әлемдік каскадерлер академиясының «Таурус» премиясына ие болды.
Әншілер, артисттер мен спортшылардың қатысуымен #Biz birgemiz, #Birge enseremiz, #Biz uidemiz хэштегімен мотивациялық роликтер жасалынды.
Мәдениет және өнер қайраткерлері ЮНЕСКО білім, ғылым және мәдениет сұрақтары бойынша БҰҰ халықаралық мәдениет марафонына қатысты.
«Менің Қазақстаным», #COVIDHOMECONCERTS, «Қандай кітап оқисың?», «Біз үйдеміз, біз біргеміз» халықаралық музыкалық челлендждер ұйымдастырылды.
«Астана Балет» театрында алғаш рет спектакльдерді 360 градус форматында тамашалауға мүмкіндік беретін ab-media театрлық стриминг сервисі іске қосылды.
«Қазақфильм» киностудиясы Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы мен Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының оқытушыларының қатысуымен халықтың отансүйгіштік сезімі мен күш-жігерін нығайтуға бағытталған 40-тан астам бейнероликтер түсірді.
200-ден аса ұлттық фильмдер «Қазақфильм» қорынан телеарналарға көрсетілуге берілді.
Онлайн форматта «Бала дауысы» байқауы, республикалық ақындар айтысы, «Абайдан аманат» әлеуметтік роликтер мен қысқаметражды фильмдер фестивалі, Н.Тілендиев және Е. Рахмадиев атындағы фестивальдер, Ұлттық домбыра күні, «Сәлем, Елорда!» І республикалық фестивалі және т.б. ұйымдастырылды.
Пандемия кезеңінде мемлекет республикалық мәдениет ұйымдарын қаржыландыруды тоқтатқан жоқ.
1-11 сынып оқушыларына арналған онлайн форматтағы «Ұлағатты ұрпақ» мәдени-танымдық жоба іске қосылды. Жобаның қаралым саны 2 млн-ға жуық адамды қамтыды, m-mura.kz сайтына 10 000-нан астам қатысушылар тіркелген.
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мәдениет мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңына Мемлекет басшысы қол қойды.
«Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы» Заң қабылданды.
Бүгінгі күні жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне 11200-ден астам объект кіреді, оның ішінде 10 - ЮНЕСКО әлемдік мұрасына енген (Қ.А. Ясауи кесенесі, Таңбалы петроглифтері, Талғар қалашығы, Қарамерген, Қаялық, Ақыртас, Құлан, Мерке, Өрнек және Қостөбе).
«Таңбалы», «Ұлытау» және «Отырар» қорық-музейлерінің Сапар орталықтары ғимараттарының құрылысы аяқталды.
27 тарих және мәдениет ескерткіштерінде ғылыми-реставрациялық жұмыстар жүргізілді.
ҚР Президентінің Жарлығына сәйкес 5 республикалық мәдениет ұжымына «Ұлттық» атағы берілді.
Ағымдағы жылдың қараша айында Қ.Қуанышбаев атындағы Қазақ драма театрының жаңа ғимараты ашылды.
Күрделі жөндеуден өткеннен кейін Қ.Қожамьяров атындағы Мемлекеттік академиялық ұйғыр музыкалық комедия театры ашылды.
Еліміздің рухани астанасы Түркістан қаласының бой көтеруі жалғасып келеді. Елбасы Н.Ә. Назарбаев жұмыс сапары барысында қаланың даму жоспарымен танысты.
Бүгінгі күні Түркістан қаласында «Ұлы Дала Елі» музейін музейлендіру жұмыстары аяқталды. «Қожа Ахмет Ясауи» музейін музейлендіру, Қазақ хандары мемориалды кешені мен облыстық ғылыми-әмбебап кітапхана ғимаратының құрылыстары жалғасуда. Драма театры мен Конгресс орталықтың құрылысы аяқталды.
Биыл 13 фильмнің түсірілімі аяқталды, оның ішінде көркем фильмдер - «Мұқағали», «Огонь», «Обучение Адемоки», документалды - «Туркистан: сегодня, завтра», «Қасым Жакибаев», «Последний рубеж», қысқаметражды - «Граната», «Горячее озеро», «Рух», «Құс», «Самый долгий день лета», «Көше ақыны» және анимациялық - «Ботай – арғымақтар мекені».
Мәдениет және спорт министрлігінің «Әдебиеттің әлеуметтік маңызды түрлерін сатып алу, басып шығару және тарату» бағдарламасы бойынша алғаш рет әдебиет саласында 61 шығарманың авторы болып табылатын жазушылар мен ақындарға авторлық гонорар төленді.
891 500 экземпляр тиражымен қоғамдық маңызы бар әдебиеттің 313 атауы басылып шықты.
Әл-Фарабидың 1150 жылдығы аясында «Әл-Фараби - Шығыстың ұлы ойшылы», «Әл-Фараби және заманауи Қазақстан философиясы», «Әль-Фараби көпірі» және ойшылдың шығармалары 15 томда басылып шықты.
