Біздің МіндетімізОрталық туралыХалықтық (Үлгілі) ұжымдарыҚостанай облысының МҰ сайттарыСұхбатФото мен бейне галереясы«Шабыт қанатында» журналыҚостанай обл.метсенаттар клубының лауреаттарыБіз БАҚ-таСұрақ-жауап
ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫНЫҢМӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢАҚПАРАТТЫҚ ПОРТАЛЫ
Қостанай облысы әкімдігінің мәдениет басқармасының
Русский
№1 Қазақстанда
ДК нұсқасы
«Дәстүр мен ғұрып» арнайы жоба шеңберінде «Дәстүрім-асыл қазынам» айдары. Кәде - қазақ халқының рәсімдік және ғұрыптық жоралғыларының атауы.
23.11.2020
2823
0

Кәденің той кәделері (тойбастар, айттық, мүше сұрау, көрімдік, тәбәрік, жыртыс, сарқыт, т.б.);
құдалық кәделері (қарғыбау, шеге шапан, қалың мал, өлі-тірі, бата аяқ, той малы, ат байлар, тойбастар, құйрық-бауыр, сандық ашар, шәй құяр, құда тартар, табаққа салар, құда аттандырар, т.б.);
күйеу кәделері (есік көру, ентікпе, босаға аттар, шымылдық байлар, балдыз көрімдік, күйеу аттандырар, тағы басқа);                                                                                     
балаға арналған кәделер (ат қою, бесікке салу, тұсаукесер, қырқынан шығару, т.б.);
қаза кәделері (садақа, жыртыс, қабыршы кәдесі, киім беру)  сияқты түрлері көп.                                                                                                                                  
Кәде жасамау – дәстүрді сыйламау, яғни әдет заңын бұзу деген сөз.                               
Әр кәденің өзіне тән ережесі, жасау тәртібі бар.
Солардың бірнешеуін назарларыңызға ұсынамыз.

 

Шеге шапан: Құда болуға баталасқан екі жақ келіскеннен кейін бір біріне сый сияпат ұсынады. Жігіт жағы «қарғыбау» ұсынғаннан кейін қыз әкесі жаушыға «шеге шапан» жабады. Бұл уәде пісті деген сөз. «Жаушы» жіберген жақ жігіт ауылы келе жатқан өз «жаушыларының үстіндегі жаңа яғни «шеге шапанын» көріп, оларды шашу шашып қарсы алады.
 


Түйе мұрындық.
Ұзатылып көшіп бара жатып қыз  жолдағы көрші ауылдың тұсынан өткенде, ол ауылдың әйелдері көш алдынан арқан керіп тосады да, алдыңғы түйенің  бұйдасынанмұрындығынан мықтап ұстап алады, оны жүргізбей «түйе мұрындық» деген атпен кәде сұрайды. Көш бастап келе жатқан жасы үлкен  әйел оған жол өтеп, көйлек беріп құтылады. Оны қазақ кәдесінде «түйе мұрындық» деп атайды.
 

Шарана шайқау. Жаңа түскен жас келінді жігіттің туғандары, туыстары қонаққа шықырады. Көпті көрген беделді бәйбішелер, жеңгелер жас келінге «шілде суына сал» деп күміс теңгемоншақ-маржанжүзіксырға сияқты бұйым береді. Жас келіншек босанғанда, баланы шаранасынан шайқап жуып тазартады. Шарана суды қазақтар «шілде суы» деп атайды. Жеңгелері  берген теңге, сәндік бұйымдарды сол суға салады, оны баланы шомылдырған әйелдер қалап  алады. Осы кәде «шарана шайқау» деп аталады.
 

Сыралғы. Қазақта аң аулаудың өзі үлкен мереке болған. Бірақ оның қанша қызығына түскенімен аңшылар ерекше белгілері байқалған немесе сирек кездесетін аңдарды атпаған. Әсіресе, мола басына жақын жерде жүрген жан-жануарларға тиіспеген. Өйткені «әр аңның киесі бар» деген ұғымды естен шығармаған. Ал, қанжығаларын майлап, аң аулаудан келе жатқан аңшы өзіне «Майлансын» деп айтқан адамға ойланбастан атып алған аңының бірін сыйға тартқан. Аңшының осы сыйын «сыралғы» деп атаған.                                                     
Ал қақпанға түскен аңды алу ұрлыққа жатпаған. Бірақ оны алған адам орнына міндетті түрде бір зат қалдырып кететін болған.
 

 
ПІКІРЛЕР (0)
ЖІБЕРУ
МӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
Бөлімге өту >>
24.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
2025 жылғы 24 сәуірде KPI бағдарламасын іске асыру шеңберінде және бекітілген жоспарға сәйкес Қостанай ауданы Александровка ауылында концерт өтті
19.04.2025
Денисов дом культуры
2025 жылғы 19 сәуірде Қостанай қаласында облыстық жинау пунктінде Денисов ауданының мәдениет қызметкерлері Қостанай облысының Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің қатарына əскерге шақырылушыларға салтанатты қоштасу өткізді.
15.04.2025
Денисов дом культуры
cпектакль «Қозы көрпеш - Баян сұлу»
15.04.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 14 сәуірінде аудандық мәдениет үйінде ұлттық ғашықтар күніне орай «Қозы көрпеш - Баян сұлу» театрлық қойылымы өтті
13.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
Бүгін «Мирас» мәдениет сарайының сахнасында 104-ші халықаралық «Pro танцы Kz» чемпионаты өтті
11.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev ✅ Бүгін Қостанай облысы дзюдо федерациясының президенті ретінде осы күндері қаламызда өтіп жатқан алтыншы жасөспірімдер спорт ойындарының ашылуына қатыстым
10.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
Қостанай облысының қорғаныс істері жөніндегі департаментінің бастамасымен «Мирас» қалалық мәдениет сарайымен бірлесіп, "Ұлы Жеңістің 80 жылдығына" орай Қостанай қаласында «Жеңіске санаулы күндер қалды» атты акциясы өтуде
10.04.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 10 сәуір күні Денисов аудандық мәдениет үйінің аумағында «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы өтті, аумақ алынып тасталды, акцияға 10 адам қатысты
10.04.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 10 сәуір күні Денисов аудандық мәдениет үйінде" Денисов ауданы әкімдігінің ішкі саясат бөлімі "ММ басшысының қатысуымен «толеранттылық және көпмәдениетті әлемдегі интеграция» мәдени - демалыс ұйымдарының қызметкерлеріне арналған семинар өтті
08.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
ЕРЕЖЕ Қаланың шығармашылық ұжымдарының қатысуымен әскери ән фестивалін өткізу туралы «Батырлар ерлігін жырмен тербетеді...»
05.04.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 5 сәуір күні «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында Денисовка ауылының жәрмеңкесінде концерттік бағдарлама «Туған елім—туған жерім» өткізілді. Сонымен қатар аудандық мәдениет үйінің қызметкерлері ауыл аумағын тазалауға белсене қатысты
05.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
2025 жылғы 5 сәуірде «Мирас» қалалық мәдениет үйінің қызметкерлері сенбілікке шықты.
04.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
Алғыс хат
02.04.2025
Қостанай қ. дом культуры
2 сәуірде қаланың шығармашылық ұжымдарының жетекшілері мен Астана қаласының режиссерімен 9 мамыр Жеңіс Күнін мерекелеуге дайындық мәселелеріне арналған кездесуі өтті
01.04.2025
Федоров дом культуры
1 Сәуір күні "Жастар" АМҮ-де "Жаркөл" көркемөнерпаздар театрының Сұлтанәлі Балғабаевтің "Енелер мен келіндер" атты кезекті комедиялық спектакілінің қойылымы өтті.
01.04.2025
Денисов дом культуры
Бүгін 2025 жылдың 1 сәуір күні «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық акциясы аясында аудандық мәдениет үйінің аумағында жиналды .Акцияға ауыл тұрғындары қатысты, барлығы 5 адам.
28.03.2025
Денисов дом культуры
2025 жылдың 28 наурыз күні Денисов аудандық мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Қостанай облысының әкімі бекіткен KPI бағдарламасын іске асыру шеңберінде Покровка ауылының тұрғындары үшін «Туған елім - туған жерім» концерттік бағдарламасын өткізді
22.03.2025
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev ✅ Бүгін Қостанай Наурыз мейрамын тойлауда!
22.03.2025
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Наурыз мерекесі керуен саябағында атап өтілді
22.03.2025
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Әуежай шағын ауданында Наурыз мейрамы қызды
ӨЗГЕ ЖАҢАЛЫҚТАР
МӘДЕНИЕТ ҮЙЛЕРІНІҢ ЖАҢАЛЫҚТАРЫ
cпектакль «Қозы көрпеш - Баян сұлу»
Автор: Денисов дом культуры
Алғыс хат
Автор: Қостанай қ. дом культуры
Байланыс ақпараттары:
Қостанай облысы әкімдігі Мәдениет басқармасының «Облыстық көркемөнерпаздардың халық шығармашылығы мен кинобейнеқор орталығы» КМҚК
Заңды мекен-жайы:
110000, Қазақстан Республикасы, Қостанай қаласы,
Лермонтов көшесі, 15
Деректемелер:
БСН 990340002744
ЖСК KZ8594807KZT22031664
«Еуразиялық банк» АҚ
БСК EURIKZKA
Байланыс:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Кіру