Қазақ ұлттық музыка өнерінің ән жанрына аса айқын, соны леп әкеліп, туған жер, аяулы ана, мөлдір махаббат, шынайы бақыт туралы тамаша әндер жазып, ән әлемінің падишасы атанған бірегей талант иесі, Қазақстанның халық әртісі Шәмші Қалдаяқовтың шығармашылығы – музыка өнеріндегі қайталанбас дара құбылыс, биыл дарынды композитордың туғанына 90 жыл.
Шәмші – қазақ деген халыққа, ал халық Шәмші деген алыпқа айналды. Шәмші әндері айтқан сайын жаңғыра, жаңара түседі. Оның әрбір әні тұла бойдың толқынын, сол кездің сағынышын жеткізеді. Композитордың жазған әр әні жеке бір тарих, өзінше бір сыр шертеді. Сыған қызына арналған серенаданың болмысы өзгеше. Ән қалай шықты?
«Сыған серенадасы» – Шәмшінің шоқтығы биік әндерінің қатарында. Шығарманың шығу тарихына келсек, Шәмші бір кездері сығандар тобына еріп, сыған қызы Изольдаға өлердей ғашық болған деген секілді алып-қашпа әңгімелер көп.
Композитордың жары Жәмилә Қалдаяқованың айтуынша, «ол – бос әңгіме. Шәмші тек сығандардың ән өнеріне қатты қызыққан».
Әр саққа жүгірген әңгіменің тууына себепші болған композитордың өмірі еді. Өйткені, Шәмші үйде байыз тауып отыра алмайтын. Халық үшін жаралған өнер адамы құлазып жүрген шақтарында сиқырлы әлемді іздейтін. Алматыда сығандардың сауық кештерін сырттай ғана тамашалап жүрген деседі. Міне, сол кезде «Сыған серенадасы» әні шыққан.
Шәмші ғұмырының соңғы жылдарында ауруханада көп жатқан екен. Күндердің күнінде Исраил Сапарбай қал – жағдайын білгеннен соң, «Сыған серенадасы» әнінің туу тарихын сұрайды. Өткен күндерді еске алғысы келмеген Шәмші аға інісіне: «Ол ұзақ әңгіме. Мені қинамашы. Мен оқудан шығып қалғанда, төрт - бес жігіт сыра ішіп, вокзал жақта жүрдік. Алдымыздан үш–төрт сыған қызы шығып, табырға шақырды. Содан біраз табырда жүрдім. Осыдан басталды барлығы, айналайын» – деп жауап беріпті. Кейін Исраил Сапарбай біраз ақпараттарды арқау етіп, өз қиялына ерік беріп, шығарманы жазып шығады.
«Сыған серенадасы» ұлы сазгердің көзі тірісінде кеңінен тарала қоймаған. Бұл әнді әнші Тоқтар Серіктің орындауында көрермендер жақсы қабылдады.
