Айтыс туралы
Абай Құнабайұлының 175 жылдығын тойлау аясында және «Қостанай минералдары» АҚ 55 жылдық мерей тойы құрметіне «Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп» тақырыбында онлайн форматта ақындардың дәстүрлі аймақтық айтысы ұйымдастырылып, 27 қарашада әлеуметтік желілерге жүктеліп, көпшілік назарына ұсынылды. Рухани қазынамыз болып табылатын төл өнеріміздің жауһары –айтыс арқылы халқымыздыңадами және әдеби мұрасында өзіндік үлесі мен өшпес ізі бар заңғар тұлға мен бүгінгі өскелең ұрпақтың көкжиектерін үйлесімді сабақтастырып, ұлт жадының тұғырнамасын жасауға үлес қосу үшін облысымыздың он ақыны өнер додасында бақ сынады.Халықтың көкейіндегі сөзді айта білген қазақтың айтыскер ақындарының жақсы дәстүрін жалғастырып, салиқалы сөз айтып жүрген облысымызға белгілі жұлдыздарымыздың бір шоғырымен бірге олардың ізбасарлары- қазіргі заманның жас ақындары – да көрермен ілтипатына ие болды.
Айтыс – ақынның талантын шыңдайтын үлкен өнер жарысы. Ол ақыннан өзгеге ұқсамас ерекшелікті, өмірге деген өзіндік көзқарасты, саналы ой мен сезімталдықты, жан-жақты білімділікті, суырып салмалықты, тапқырлықты талап етеді. Ал айтыстың негізгі өзегі де, түйіні де өмір шындығы болуы міндетті. Онлайн форматтағы айтыс дайындық жасауға мүмкіндік беретінін ескерсек, біздің ақындарымыз республикалық деңгейде суырып салма өлеңге ысылған, ағыл-тегіл жыр иелері болып танылып үлгермесе де, аталы сөзді орнымен қолданып, жүйелі оймен құлаққа жағымды әдемі орамдармен шындықты жырлап бақты. Десек те, ақындардың жырларында керемет бір көркем теңеулер қолдану, ел аңсап күтеткен сұлу да мәртебелі поэзия жолдары аздау болғаны рас. Жеңіл-желпі қалжыңға бой алдырып ұйқас қуып кету, өлең құраудағы буын санының жыр форматынан асып кетуі, дөрекілеу айтылған әзілдер, ұлт менталиетіне жат ізеттіліктен тысқары айтылып кеткен жыр жолдарының болғаны ақындарымыздың әлі де үйренетіні, оқып білетіні көп екенін, қасиетті өнер жолындағы ізденістерін күшейту керектігін көрсетті.
«Қостанай минералдары» АҚ айтысқа демеушілік көрсетіп, қазылар алқасына АҚ басқарма істерінің бастығы Ақтаев Мырзабек Сұлтанғалиұлын өзінің өкілі етіп қосып, халық өнеріне барынша ілтипат танытты. Екі күнге созылған жыр бәйгесінің облыс пен аудан мәдениет және өнер қайраткерлерінен құралған қазылар алқасының шешімімен алты ақын екінші кезеңге өтті. Абай шығармаларынан алынған «Әсемпаз болма әр неге», «Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін», «Қалың елім қазағым, қайран жұртым» тақырыптары бойынша ақындардың үш жұбы бар өнерлерін салып көркем ой, айшықты ұйқастармен өрнектеп жақсы айтыс жасап, көрермендерін бір сілкінтіп тастады. Барлығының өнерлері бағаланып, атаулыы жүлделерге ие болды Мендіғара ауданының жас тұлпарыДінмұхамед«Естай Есжанов атындағы», Жітіқараның ақыны Өтепбаев Тоба «Шаймағамбет Торышев атындағы»,Рудный қаласынан Кенжеғозин Ғалымгерей«Ақсұлу Орсбайқызы атындағы» жүлдеге ие болса, Қостанай қаласының жүйрігіӨтелбаева СалтанатЖітіқара ауданы әкімінің «Алтынның кені, асылдың елі» арнайы жүлдесін, ал Бейімбет Майлин ауданың ақыныІзтілеу Мамай«Қостанай минерелдары» АҚ «Қазына» арнайы жүлдесін қанжығаларына байлады. Жітіқараның намысын қорғағанОспанов Марғұлан2020 жылғы айтыстың «Абай Құнанбайұлы атындағы» бас жүлдесінің иегері атанды.Қонақжай Жітіқара елі қазақтың «Орамал тонға жарамайды, жолға жарайды» мақалын ескере отырып, айтысқа қатысқан жас ақын Данияр Нигматов, Әсем Қажиева,Балтасар ИзтелеуовАуезхан Ернұрды сый-кәдесіз қалдырмай, «Көңілге түрлі ой салар», «Алыстан сермеп,жүректен тербер», «Іші алтын, сырты күміс сөз жақсысы», «Жүректен қозғайтын,әдептен озбайтын» ақындар номинацияларымен марапаттады.
Эстетикалық ләззат сыйлайтын қасиетті өнерімізді дәріптеу, шынайы өнер жарысы - айтыс бүгiн де Жітіқара жерінде рухани өмiрiмiздiң алтын дiңгегi болып отыр. Халқымыздың айтыс өнерін болашақ ұрпаққа жеткізу, сапалық деңгейін жақсарту үшін өз үлесімізді қосып, барлық мүмкіндіктерді пайдалануды жөн көрдік.
Байнақатова Жәмила Қабдоллақызы,
«Шаңырақ» өнер орталығының жетекшісі