altynsarin
amangeldy
auliekol
denisov
jangeldin
jitiqara
qamysty
qarabalyq1
qarasu
mailin
mendiqara
miras
naurzum
sarykol
tobyl
uzynkol
fedorov
arqalyq
lisakov
rudny
Bizdiń MindetimizOrtalyq tỳralyQostanaı oblysynyń Halyqtyq (Úlgili) ujymdaryQostanai oblysynyń MÚ saittarySuhbatFoto men beine galereiasy«Shabyt qanatynda» jýrnalyQostanaı obl.metsenattar klýbynyń laýreattaryBiz BAQ-taSuraq-jaýap
QOSTANAI OBLYSYNYŃMÁDENIET ÚILERINIŃAQPARATTYQ PORTALY
Qostanaı oblysy ákimdiginiń mádenıet basqarmasynyń
№1 Qazaqstanda
DK nusqasy
«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының ресми интернет-ресурсы: ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ ҒАЛАМДЫҚ ТӘРТІПТІ ҚАЛАЙ ӨЗГЕРТЕДІ
26.07.2018
1267
0


 

ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ ҒАЛАМДЫҚ ТӘРТІПТІ ҚАЛАЙ ӨЗГЕРТЕДІ

Николас Райттың мақаласы.
Түпнұсқасы мына сілтеме бойынша:

https://www.globalaffairs.ru/global-processes/


Жасанды интеллект ғаламдық тәртіпті өзгерте ме? Қазір осы тақырып төңірегіндегі пікірталаста екі мәселеге көп назар аударылып отыр. Біріншісі, жасанды интеллект адам санасынан асып түсіп, бақылаудан шығып, ауыр салдары бола ма деген қорқыныш. Екіншісі, жаңа өнеркәсіптік төңкерістен машиналар адамдарды барлық салада ауыстыра ма деген үрей. Бұдан бөлек, билік жасанды интеллект арқылы өз азаматтарының іс-әрекетін қадағалап, авторитарлық жүйенің либералдық демократиямен тартысында әлеуетін арттыра ма деген қауіп те бар. Сөйтіп, қырғи-қабақ соғыстан соң алғаш рет әлеуметтік жүйелердің күресін туғыза ма деген ойға жетелейді. Егер саясаткерлер ондаған жылдар бойы либералдық демократия тұрақты экономикалық дамудың жалғыз жолы деген қағиданы ұстанып келсе, авторитаризм тоқырауды білдіретін. Бірақ жасанды интеллект  бұл екі ұғымды өзгертіп жіберуі әбден мүмкін. Себебі, ірі экономикалық дамыған елдер халқының бай-қуатты болуын қамтамасыз еткенмен, жасанды интеллект көмегімен адамдарды бақылауында ұстауға да қол жеткізбек.  Кей елдер осы бағытпен дамуды бастап та кетті. Мысалы, Қытай бақылау құралдары мен машиналарды қолданып, елдің саяси жүйесіне қарсы азаматтарын бақылауда ұстайтын цифрлық авторитарлық мемлекет құруға көшкен. Ал, бірқатар мемлекеттер қытайлық жүйелерді сатып алуға немесе соларға ұқсас жүйелер құруға тырысуда. Сондықтан 20-шы ғасырда либералдық демократия, фашизм және коммунизм арасында күрес жүрсе, 21-ші ғасырдың тағдырын либералдық демократия мен цифрлық авторитаризм анықтағалы отыр.

Қазіргі таңда жаңа технологиялар әлеуметтік қадағалуды көп шығынсыз қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Билік олар арқылы барлық ақпаратты сүзгіден өткізіп, жүйеге нұқсан келтіретіндерінің таралмауына қол жеткізе алады. Бұған «Ұлы қытай файрвол» деп аталатын интернетті қадағалау жүйесін жатқызуға болады.  Жасанды интеллект пен жеке мәліметтер базасы халықты бақылаумен қатар, туып келе жатқан наразылықты алдын-ала анықтауға да мүмкіндік береді. Бұл ретте жүйені «Амазон» мен «Гугл»-дың (Amazon, Google) тұтынушылармен жұмысына салыстыруға болады. Бірақ әлеуметтік бақылауға құрылған жасанды интеллекттің артықшылығы ол мәліметтерді адам күнделікті қолданатын барлық құралдардан жинай алады. Сөйтіп, оларды салық, денсаулық сақтау, құқық қорғау органдарынан алған ресми деректермен оп-оңай салыстыруына болады. Сәйкесінше, мұндай бақылау авторитарлық жүйелердің өміршеңдігіне сеп болмақ. Себебі, адамдар күнделікті өмірінің жіті бақылауда екенін сезініп, орынсыз іс-әрекетке бармауға бейімделеді. Бұл адам ағзасындағы аурудың нышандарын алдын-ала болжауға ұқсайды. Тұрғындар биліктің қара тізіміне ілікпеу үшін өзінің жүріс-тұрысын түзеп, оны сол қоғамның жүйесіне икемдеп ұстауға көшеді. Нәтижесінде олардың ойлау қабілеті өзгереді. Ал зерттеулер мәжбүрлеу адамдардың мінез-құлқына кері әсер ететін кеңінен дәлелдеген. Алайда жасанды интеллект орталықтанған экономикалық жоспарлауды жақсарта алады екен. Қытайлық алпауыт «Алибаба» компаниясының негізін қалаушы Джек Маның айтуынша, үкіметтің қажетті ақпаратқа ие болуы нарықтық күштерді бағдарлап, экономканы жоспарлауына жол ашады. Нәтижесінде тұтынушылардың қажеттілігіне сай жылдам жауап беруге қол жеткізуге болады екен. Алайда цифрлық авторитаризмнің қанша ұзақ өмір сүре алатынын ешкім дөп басып айта алмайды. Бірақ бұл жүйенің тиімділігі дәлелденсе, өзге елдердің оған талпынысы күшейетіні анық. Сөйтіп либералдық демократияға деген құлшынысты басуы мүмкін. Мұндай саяси үлгі өз жемісін бермеген күннің өзінде фашистік не коммунистік жүйелер сияқты қирап, күйрегенше, жүзеге асырыла беруі ықтимал.

Бірақ бұл әлеуметтік бақылау жүйесін құру оңай емес. Ірі IT-жобаларды жүзеге асыру үшін күшті үйлестіру, қыруар қаржы және көп маман қажет. Ал мұндай жүйе пайдалы ма деген сұраққа Қытай елінің тәжірибесін саралап, жауап іздеп көрейік. Аспан асты елі әлеуметтік ірі IT жобаларды жүзеге асыра алатынын талай дәлелдеген. Бұл елде жасанды интеллект  бойынша мамандар жеткілікті. Олар тіпті америкалық әріптестерінен асып түсіп жатады. Бір «Ұлы файрвол» жобасы неге тұрарлық. Өткен жылы мемлекеттің ішкі қауіпсіздікті қорғауға жұмсаған шығыны 12 пайызға өсіп, 196 миллиард долларды құрапты. Қазіргі кезде бұл мемлекет цифрлық авторитарлық жүйенің негізгі бөліктерін құру үстінде. Соңғы жылдары елде бақылау күшейтілген. «Freedom House» ұйымының мәлімдеуінше, Қытай – интернет еркіндігі ең көп шектелген мемлекет. Ал, 2014-ші жылы билік әр тұрғынның іс-әрекетін анықтайтын «әлеуметтік несие» жүйесін құруды жарияланған. Сенімсіздер қатаң бақылауға алынып, оларды түзету жолдары да қарастырылған. Ел басшылығы болса жасанды интеллект пен жеке мәліметтер қоғам санасын түсініп, болжауға үлкен мүмкіндіктер ашатынын жасырмайды. Қытай өз тәжірибесін басқа елдерге де ұсынуда. Ақпарат құралдарының хабарлауынша, қытайлар бақылау құралдарын Эфиопия, Иран, Ресей, Замбия, Зимбабве елдеріне жеткізіп, бірқатар елге ғаламторды қадағалудың жүйесін ұсынған. Ал, бұл технологиялар кей үкіметтер үшін елдің ішкі бақылауын қамтамасыз ететін қорғаныс құралы деп қаралса, демократиялық мемлекеттер оларды өздерінің өмір салтына төнген қауіп деп санайды. Бірақ авторитарлық технологиялық басқару үлгісі либералдық демократияның жаңаруына көмегі бар деген пікір де жоқ емес. «Ол жасанды интеллектен туындайтын ішкі және сыртқы сын тегеуіріндерге қалай жауап беретіндігіне байланысты» – дейді сарапшылар. Демократиялық мемлекеттер халықтарының басым көпшілігі өзге елдерге қатысты тыңшылық пен лаңкестікке қарсы бақылаудың қажеттілігін мойындайды. Бірақ қоғамды жаппай бақылауға қарсы. Мұндай қауіп өздеріне оңтайлы тәртіпті енгізуді қалайтын ірі технологиялық компаниялардан да төніп тұр деп қаралады. Бірақ демократиялық қоғам оларды жеңе білген. Сондықтан сыртқы авторитарлық жүйелерден төнген қауіп батыс демократиясын күшейте түсуі мүмкін. Нәтижесінде либералдық демкоратиялық елдер цензура мен бақылауға деген ұстанымын қайта қарастыруы ғажап емес. Өйткені батыс елдерінде қоғамның билік пен технологиялық компанияларды қадағалау деңгейі жоғары.

Осыған байланысты, сарапшылар либералды демкоратиялық елдерге цифрлық авторитарлық мемлекеттерге төтеп беру үшін нақты стратегия құру қажеттігін айтады. «Бұл үшін, ең алдымен, билік пен қоғам ішкі бақылауды қатаң түрде шектеп, медианың алуан түрлілігін қамтамасыз етуі тиіс» – дейді мамандар. Сондай-ақ,  технологиялық компаниялардың жеке деректерді қолдануын шектеп, қондырғылардың бұл мәліметтерді жинауын азайту қажет. Билік болса бұл деректерді тек ерекше жағдайда ғана пайдалануы тиіс дегенді алға тартады. Бұдан бөлек батыс өзге елдердің жасанды интеллект пен жеке деректерді қолданылуына көңіл бөліп, жеке өмір мен мемлекеттің егемендігіне нұқсан келтірмейтін халықаралық заңдарды қабылдауға күш салу керектігін айтады.

Pikirler (0)
Jiberỳ
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
bólimge ótý >>
16.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
Қала тұрғындары мен қонақтарын 13 тамыз күні сағат 18.30-да өтетін "Мирас" МҮ шығармашылық ұжымының "Өнер алаңы" көшпелі концерттеріне шақырамыз. Өткізу орны:  - Қостанай-2, Белинский көшесі, 5;  - КСК Жастар бульвары  - "Дружба" тұрғын алабы, "Достық"әлеуметтік-мәдени орталығы
16.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
"Мирас"ҚМС ұжымы 99260 әскери бөлімінен алғыс хат алды
15.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Қала күнінде қандай жұлдыздар өнер көрсетеді?
15.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev ✅ Құрметті қостанайлықтар және қала қонақтары! Биылғы жылы қала күні баршамыз үшін ерекше болмақ – Қостанай өзінің 145 жылдық мерейтойын атап өтуде! 
13.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 13 шілде күні Приреченка және Окраинка ауылдарының тұрғындары үшін Денисов ауданы Жалтыркөл ауылдық Мәдениет үйінің шығармашылық ұжымы Қостанай облысы әкімінің қаулысымен бекітілген КPI бағдарламасын жүзеге асыру аясында «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарлама көрсетті.
11.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @marat_zhundubaev  ✅ Биыл Қостанайда миллионға жуық түрлі біржылдық гүлдер отырғызылды. Өткен жылмен салыстырғанда отырғызылған тамырлар саны 100 мыңға көбейді
11.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 10 шілде күні Қырым мәдени-демалыс орталығының шығармашылық ұжымы Қостанай облысының әкімі бекіткен КРІ бағдарламасын іске асыру шеңберінде Архангельск ауылдық клубында Архангельск ауылының тұрғындары үшін «Туған елім - туған жерім» атты концерттік бағдарламасымен өнер көрсетті.
10.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 5 шілде күні Қарағанды қаласы Сәкен Сейфуллин драма театрында өткен республикалық «Ортеке» этнофестиваліне Қытай, Моңғолия, Астана, Алматы, Қарағанды қалалары мен Ақмола, Алматы, Қызылорда, Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Ұлытау, Жетісу облыстарынан 19 қатысушылардың арасында Қостанай облысы атынан Денисов ауданынан Ғазезов Бекзат Батырболатұлы қатысты. Бекзат Батырболатұлы Ортекеге арналған авторлық күйін орындап өз қолымен жасаған Ортекені ойнатты.
10.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылдың 5-7 шілдесі аралығында Челябі облысы, Пластовский ауданы, Демарино кентінің жанында 30 (отызыншы) мерейтойлық Бүкілресейлік Бажовский фестивалі өтті
09.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TV: Тобыл жағалауында күй күмбірледі
09.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
НК: Қостанайда домбыра күні атап өтілді
08.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
QOSTANAI TAŃY: Қостанайда күй күмбірледі
08.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
#REPOST @byaidarr Домбыра күні құтты болсын Қостанай🇰🇿🪕
07.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылғы 07 шілдеде қала тұрғындары мен қонақтары үшін жағалауда 310 домбырашының қатысуымен Ұлттық домбыра күніне арналған мерекелік бағдарлама өтті
07.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
НК:#REPOST @nashkostanay Бүгін елімізде Ұлттық домбыра күні
07.07.2024
Денисов дом культуры
Ұлттық домбра күнімен құттықтаймыз!
06.07.2024
Денисов дом культуры
2024 жылдың 6 шілде күні Қамысты ауданының шығармашылық ұжымдары Денисов ауылында «Таза Қазақстан» экологиялық акциясының «Көркейген өңір» марафонын іске асыру аясында «Тұған елім – тұған жерім» концерттік бағдарламасымен өнер көрсету.
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
2024 жылдың 06 шілдесінде қала тұрғындары мен қонақтары үшін қала орталығында Астана күніне арналған мерекелік бағдарлама өтті
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
ASTANA TV: ҚАНАТ — ӘСЕМ РАЖАНОВТАР «БАҚ ҚҰСЫМ»
06.07.2024
Қостанай қ. дом культуры
Ұлттық домбыра күні құтты болсын!
ÓZGE JAŃALYQTAR
MÁDENIET ÚILERINIŃ JAŃALYQTARY
QOSTANAI TV: Тобыл жағалауында күй күмбірледі
Автор: Қостанай қ. дом культуры
09.07.2024
Ary qaraı
НК: Қостанайда домбыра күні атап өтілді
Автор: Қостанай қ. дом культуры
09.07.2024
Ary qaraı
QOSTANAI TAŃY: Қостанайда күй күмбірледі
Автор: Қостанай қ. дом культуры
08.07.2024
Ary qaraı
НК:#REPOST @nashkostanay Бүгін елімізде Ұлттық домбыра күні
Автор: Қостанай қ. дом культуры
07.07.2024
Ary qaraı
Ұлттық домбра күнімен құттықтаймыз!
Автор: Денисов дом культуры
07.07.2024
Ary qaraı
Baılanys aqparattary:
Qostanaı oblysy ákimdigi mádenıet basqarmasynyń "Oblystyq qórkemónerpazdardyń halyq shyǵarmashylyǵy men kınobeıneqor ortalyǵy" KMQK
Zańdy mekenjaıy:
110000, Qazaqstan Respýblıkasy, Qostanaı q.,
Lermontov kόshesi, 15
Rekvızıtter:
BSN 990340002744
JSK KZ8594807KZT22031664
«Eỳraziialyq bank» AQ
BSK EURIKZKA
Telefony:
+7 (7142) 562-428
+
Сообщение сайта
+
Заказ обратного звонка
ОТПРАВИТЬ
+
Рұқсат
Kirý